Exodus 16

1 Toen zij van Elim gereisd waren, zo kwam de ganse vergadering der kinderen Israels in de woestijn Sin, welke is tussen Elim en tussen Sinai, aan den vijftienden dag der tweede maand, nadat zij uit Egypteland uitgegaan waren.

2 En de ganse vergadering der kinderen Israels murmureerde tegen Mozes en tegen Aaron, in de woestijn.

3 En de kinderen Israels zeiden tot hen: Och, dat wij in Egypteland gestorven waren door de hand des HEEREN, toen wij bij de vleespotten zaten, toen wij tot verzadiging brood aten! Want gijlieden hebt ons uitgeleid in deze woestijn, om deze ganse gemeente door den honger te doden.

4 Toen zeide de HEERE tot Mozes: Zie, Ik zal voor ulieden brood uit den hemel regenen; en het volk zal uitgaan, en verzamelen elke dagmaat op haar dag; opdat Ik het verzoeke, of het in Mijn wet ga, of niet.

5 En het zal geschieden op den zesden dag, dat zij bereiden zullen hetgeen zij ingebracht zullen hebben; dat zal dubbel zijn boven hetgeen zij dagelijks zullen verzamelen.

6 Toen zeiden Mozes en Aaron tot al de kinderen Israels: Aan den avond, dan zult gij weten, dat u de HEERE uit Egypteland uitgeleid heeft;

7 En morgen, dan zult gij des HEEREN heerlijkheid zien, dewijl Hij uw murmureringen tegen den HEERE gehoord heeft; want wat zijn wij, dat gij tegen ons murmureert?

8 Voorts zeide Mozes: Als de HEERE ulieden aan den avond vlees te eten zal geven, en aan den morgen brood tot verzadiging, het zal zijn, omdat de HEERE uw murmureringen gehoord heeft, die gij tegen Hem murmureert; want wat zijn wij? Uw murmureringen zijn niet tegen ons, maar tegen den HEERE.

9 Daarna zeide Mozes tot Aaron: Zeg tot de ganse vergadering der kinderen Israels: Nadert voor het aangezicht des HEEREN, want Hij heeft uw murmureringen gehoord.

10 En het geschiedde, als Aaron tot de ganse vergadering der kinderen Israels sprak, en zij zich naar de woestijn keerden, zo ziet, de heerlijkheid des HEEREN verscheen in de wolk.

11 Ook heeft de HEERE tot Mozes gesproken, zeggende:

12 Ik heb de murmureringen der kinderen Israels gehoord; spreek tot hen, zeggende: Tussen twee avonden zult gij vlees eten, en aan den morgen zult gij met brood verzadigd worden; en gij zult weten, dat Ik de HEERE uw God ben.

13 En het geschiedde aan den avond, dat er kwakkelen opkwamen, en het leger bedekten; en aan den morgen lag de dauw rondom het leger.

14 Als nu de liggende dauw opgevaren was, zo ziet, over de woestijn was een klein rond ding, klein als de rijm, op de aarde.

15 Toen het de kinderen Israels zagen, zo zeiden zij, de een tot den ander: Het is Man, want zij wisten niet wat het was. Mozes dan zeide tot hen: Dit is het brood, hetwelk de HEERE ulieden te eten gegeven heeft.

16 Dit is het woord, dat de HEERE geboden heeft: Verzamelt daarvan een ieder naar dat hij eten mag, een gomer voor een hoofd, naar het getal van uw zielen; ieder zal nemen voor degenen, die in zijn tent zijn.

17 En de kinderen Israels deden alzo, en verzamelden, de een veel en de ander weinig.

18 Doch als zij het met de gomer maten, zo had hij, die veel verzameld had, niets over, en dien, die weinig verzameld had, ontbrak niet; een iegelijk verzamelde zoveel, als hij eten mocht.

19 En Mozes zeide tot hen: Niemand late daarvan over tot den morgen.

20 Doch zij hoorden niet naar Mozes, maar sommige mannen lieten daarvan over tot den morgen. Toen wiesen er wormen in, en het werd stinkende; dies werd Mozes zeer toornig op hen.

21 Zij nu verzamelden het allen morgen, een iegelijk naar dat hij eten mocht; want als de zon heet werd, zo versmolt het.

22 En het geschiedde op den zesden dag, dat zij dubbel brood verzamelden, twee gomers voor een; en al de oversten der vergadering kwamen en verkondigden het aan Mozes.

23 Hij dan zeide tot hen: Dit is het, dat de HEERE gesproken heeft: Morgen is de rust, de heilige sabbat des HEEREN! wat gij bakken zoudt, bakt dat, en ziedt, wat gij zieden zoudt; en al wat over blijft, legt het op voor u in bewaring tot den morgen.

24 En zij legden het op tot den morgen, gelijk als Mozes geboden had; en het stonk niet, en er was geen worm in.

25 Toen zeide Mozes: Eet dat heden, want het is heden de sabbat des HEEREN; gij zult het heden op het veld niet vinden.

26 Zes dagen zult gij het verzamelen; doch op den zevenden dag is het sabbat, op denzelven zal het niet zijn.

27 En het geschiedde aan den zevenden dag, dat sommigen van het volk uitgingen, om te verzamelen; doch zij vonden niet.

28 Toen zeide de HEERE tot Mozes: Hoe lang weigert gijlieden te houden Mijn geboden en Mijn wetten?

29 Ziet, omdat de HEERE ulieden den sabbat gegeven heeft, daarom geeft Hij u aan den zesden dag voor twee dagen brood; een ieder blijve in zijn plaats! dat niemand uit zijn plaats ga op den zevenden dag!

30 Alzo rustte het volk op den zevenden dag!

31 En het huis Israels noemde deszelfs naam Man; en het was als korianderzaad, wit, en de smaak daarvan was als honigkoeken.

32 Voorts zeide Mozes: Dit is het woord, hetwelk de HEERE bevolen heeft: Vul een gomer daarvan tot bewaring voor uw geslachten, opdat zij zien het brood, dat Ik ulieden heb te eten gegeven in deze woestijn, toen Ik u uit Egypteland uitleidde.

33 Ook zeide Mozes tot Aaron: Neem een kruik, en doe een gomer vol Man daarin; en zet die voor het aangezicht des HEEREN, tot bewaring voor uw geslachten.

34 Gelijk als de HEERE aan Mozes geboden had, alzo zette ze Aaron voor de getuigenis tot bewaring.

35 En de kinderen Israels aten Man veertig jaren, totdat zij in een bewoond land kwamen; zij aten Man, totdat zij kwamen aan de pale van het land Kanaan.

36 Een gomer nu is het tiende deel van een efa.

Exodus 16 Commentary

Chapter 16

The Israelites come to the wilderness of Sin. They murmur for food, God promises bread from heaven. (1-12) God sends quails and manna. (13-21) Particulars respecting the manna. (22-31) An omer of manna to be preserved. (32-36)

Verses 1-12 The provisions of Israel, brought from Egypt, were spent by the middle of the second month, and they murmured. It is no new thing for the greatest kindness to be basely represented as the greatest injuries. They so far undervalue their deliverance, that they wished they had died in Egypt; and by the hand of the Lord, that is, by the plagues which cut off the Egyptians. We cannot suppose they had plenty in Egypt, nor could they fear dying for want in the wilderness, while they had flocks and herds: none talk more absurdly than murmurers. When we begin to fret, we ought to consider, that God hears all our murmurings. God promises a speedy and constant supply. He tried whether they would trust him, and rest satisfied with the bread of the day in its day. Thus he tried if they would serve him, and it appeared how ungrateful they were. When God plagued the Egyptians, it was to make them know he was their Lord; when he provided for the Israelites, it was to make them know he was their God.

Verses 13-21 At evening the quails came up, and the people caught with ease as many as they needed. The manna came down in dew. They called it "Manna, Manhu," which means, "What is this?" "It is a portion; it is that which our God has allotted us, and we will take it, and be thankful." It was pleasant food; it was wholesome food. The manna was rained from heaven; it appeared, when the dew was gone, as a small round thing, as small as the hoar frost, like coriander seed, in colour like pearls. The manna fell only six days in the week, and in double quantity on the sixth day; it bred worms and became offensive if kept more than one day, excepting on the sabbath. The people had never seen it before. It could be ground in a mill, or beaten in a mortar, and was then made into cakes and baked. It continued the forty years the Israelites were in the wilderness, wherever they went, and ceased when they arrived in Canaan. All this shows how different it was from any thing found before, or found now. They were to gather the manna every morning. We are hereby taught, 1. To be prudent and diligent in providing food for ourselves and our households; with quietness working, and eating our own bread, not the bread of idleness or deceit. God's bounty leaves room for man's duty; it did so even when manna was rained; they must not eat till they have gathered. 2. To be content with enough. Those that have most, have for themselves but food and raiment; those that have least, generally have these; so that he who gathers much has nothing over, and he who gathers little has no lack. There is not such a disproportion between one and another in the enjoyment of the things of this life, as in the mere possession of them. 3. To depend upon Providence: let them sleep quietly, though they have no bread in their tents, nor in all their camp, trusting that God, with the following day, would bring them in their daily bread. It was surer and safer in God's storehouse than their own, and would come thence sweeter and fresher. See here the folly of hoarding. The manna laid up by some, who thought themselves wiser, and better managers, than their neighbours, and who would provide lest it should fail next day, bred worms, and became good for nothing. That will prove to be most wasted, which is covetously and distrustfully spared. Such riches are corrupted, ( james 5:2 james 5:3 ) . The same wisdom, power, and goodness that brought food daily from above for the Israelites in the wilderness, brings food yearly out of the earth in the constant course of nature, and gives us all things richly to enjoy.

Verses 22-31 Here is mention of a seventh-day sabbath. It was known, not only before the giving of the law upon mount Sinai, but before the bringing of Israel out of Egypt, even from the beginning, ( Genesis 2:3 ) . The setting apart one day in seven for holy work, and, in order to that, for holy rest, was ever since God created man upon the earth, and is the most ancient of the Divine laws. Appointing them to rest on the seventh day, he took care that they should be no losers by it; and none ever will be losers by serving God. On that day they were to fetch in enough for two days, and to make it ready. This directs us to contrive family affairs, so that they may hinder us as little as possible in the work of the sabbath. Works of necessity are to be done on that day; but it is desirable to have as little as may be to do, that we may apply ourselves the more closely to prepare for the life that is to come. When they kept manna against a command, it stank; when they kept it by a command, it was sweet and good; every thing is sanctified by the word of God and prayer. On the seventh day God did not send the manna, therefore they must not expect it, nor go out to gather. This showed that it was produced by miracle.

Verses 32-36 God having provided manna to be his people's food in the wilderness, the remembrance of it was to be preserved. Eaten bread must not be forgotten. God's miracles and mercies are to be had in remembrance. The word of God is the manna by which our souls are nourished, ( Matthew 4:4 ) . The comforts of the Spirit are hidden manna, ( Revelation 2:17 ) . These come from heaven, as the manna did, and are the support and comfort of the Divine life in the soul, while we are in the wilderness of this world. Christ in the word is to be applied to the soul, and the means of grace are to be used. We must every one of us gather for ourselves, and gather in the morning of our days, the morning of our opportunities; which if we let slip, it may be too late to gather. The manna must not be hoarded up, but eaten; those who have received Christ, must by faith live upon him, and not receive his grace in vain. There was manna enough for all, enough for each, and none had too much; so in Christ there is enough, but not more than we need. But those who ate manna, hungered again, died at last, and with many of them God was not well pleased; whereas they that feed on Christ by faith, shall never hunger, and shall die no more, and with them God will be for ever well pleased. Let us seek earnestly for the grace of the Holy Spirit, to turn all our knowledge of the doctrine of Christ crucified, into the spiritual nourishment of our souls by faith and love.

Chapter Summary

INTRODUCTION TO EXODUS 16

This chapter begins with an account of the journeying of the children of Israel from Elim to the wilderness of Sin, where they murmured for want of bread, Ex 16:1-3, when the Lord told Moses that he would rain bread from heaven for them, which Moses informed them of; and withal, that the Lord took notice of their murmurings, Ex 16:4-12 which promise the Lord fulfilled; and a description of the bread, and the name of it, are given, Ex 16:13-15, and some instructions are delivered out concerning the quantity of it to be gathered, Ex 16:16-18, the time of gathering and keeping it, Ex 16:19-21, the gathering a double quantity on the sixth day for that and the seventh day, with the reason of it, Ex 16:22-30 and a further description of it, Ex 16:31, and an order to preserve an omer of it in a pot, to be kept for generations to come, that it might be seen by them, Ex 16:32-34, and the chapter is concluded with observing, that this bread was ate by the Israelites forty years, even till they came to the borders of the land of Canaan, and the quantity they ate every day is observed what it was, Ex 16:35,36.